Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Słupcy

WYROK

W I M I E N I U

R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 30 września 2024 r.

Sąd Rejonowy w Słupcy, I Wydział Cywilny

w składzie następującym

Przewodniczący: Sędzia Piotr Kuś

Protokolant: st. sekr. sąd. Maria Kosmalska Hałas

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2024 r. w Słupcy

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Towarzystwo (...) S.A. w W.

przeciwko: R. W.

o zapłatę

I.  powództwo oddala

Sędzia Piotr Kuś

Sygn. akt I C 306/24

UZASADNIENIE

Powód (...) Towarzystwo (...) S.A. w W. wystąpił przeciwko pozwanemu R. W. z powództwem o zapłatę kwoty 1 239,63 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, a nadto o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podniosła, iż powód zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdu. Pozwany pomimo wezwania nie zapłacił dochodzonej pozwem kwoty. Stąd koniecznym było wystąpienie na drogę sądową.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc, iż nigdy umowy nie zawierał, a nadto nie by właścicielem pojazdu. Ktoś zawarł umowę na dane pozwanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Bliżej nieustalona osoba zawarła z powodem umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdu. Powód wystawił polisę gdzie jako stronę umowy wskazał pozwanego. Pozwany nigdy takiej umowy nie zawierał. Nigdy nie przebywał w miejscu wskazanym jako adres zameldowania. Zaprzeczył aby był właścicielem pojazdu.

( dowód: dokumenty dołączone do akt sprawy )

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do akt sprawy oraz zeznań strony pozwanej.

Należy podkreślić, iż w przedmiotowej sprawie strona powodowa ograniczyła się do przedłożenia kserokopii dokumentów ubezpieczenia. Przede wszystkim należy podkreślić, iż strona powodowa przedłożyła jedynie kopie dokumentu wystawionego przez pracownika tzw. polisę.

Strona powodowa de facto żadnych innych wniosków dowodowych nie złożyła. Pozwany konsekwentnie zaprzeczał aby kiedykolwiek podpisywał się na umowie ubezpieczenia czy w inny sposób wyrażał zgodę na jej zawarcie. Stwierdził, iż pojazd nie jest jego własnością, a okoliczności te wskazywał już w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w (...). Strona powodowa pomimo posiadania tych informacji bezrefleksyjnie powieliła treść pozwu nie analizując okoliczności podniesionych przez pozwanego we wcześniejszych pismach procesowych.

Należy podkreślić, iż nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek strony powodowej o przedłużenie terminu. Wszystkie okoliczności wskazane przez pozwanego w odpowiedzi na pozew wynikały już ze sprzeciwu złożonego w (...) tym samym nie były zaskoczeniem dla strony powodowej. Ponadto sprawa niniejsza podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym oraz postępowaniu odrębnym z udziałem konsumentów co dodatkowo nakłada na strony ograniczenia w tym zakresie. Zupełnie na marginesie należy wskazać, iż strona powoda złożyła pisma po terminie tym niemniej jego treść nie ma żadnego wpływu na treść orzeczenia albowiem prowadzi do wniosku, iż strona powodowa roszczenia wobec pozwanego po prostu nie udowodniła.

Należy podkreślić, iż strona powodowa powinna odpowiednio się przygotować przed samym wniesieniem pozwu w tym przedstawić komplet dokumentów źródłowych stanowiących dowód istnienia wierzytelności. Wbrew stanowisku strony powodowej sama polisa ( kserokopia ) nie stanowi dowodu, iż strony były związane umową ubezpieczenia zwłaszcza w sytuacji gdy pozwany konsekwentnie temu zaprzecza. Należy podkreślić, iż kserokopia jest tylko dowodem iż zakład ubezpieczeń twierdzi, iż pozwany jest objęty ochroną ubezpieczeniową. Taki dokument ma charakter prywatny co oznacza, iż strona powodowa powinna wykazać jego prawdziwość. Nie budzi wątpliwości sądu, iż w świetle treści umowy ubezpieczenia warunkiem skutecznego związania strony pozwanej jest złożenie przez nią stosownego oświadczenia woli w tym zakresie. Może to nastąpić jedynie na zasadach ogólnych związanych z składaniem oświadczeń woli. Tym samym tylko na podstawie dokumentów źródłowych jest możliwe rzeczywiste zweryfikowanie słuszności twierdzeń zakładu ubezpieczeń o związaniu umową. A tylko taki przypadek rodzi po stronie pozwanej obowiązek zapłaty należności dochodzonej pozwem. Samo twierdzenie strony powodowej to bowiem za mało lecz powinno być przez stronę udowodnione. Strona powodowa w żaden sposób nie wykazała aby strona pozwana takie oświadczenie woli złożyła. Na przedłożonym dokumencie brak bowiem podpisu strony pozwanej. Brak jakiegokolwiek dowodu na wole pozwanego związania się umową danej treści. Pozwany konsekwentnie przeczył zawarciu jakiejkolwiek umowy ubezpieczenia z powodem o treści wskazanej w uzasadnieniu pozwu.

W konsekwencji tylko w oparciu o taki materiał dowodowy sąd może orzekać.

Konstatując powyższe podkreślić, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą ( por. wyrok SN z 22.11.2001 r. I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44 ). Dotyczy to zwłaszcza sytuacji gdy każda ze stron jest reprezentowana przez fachowego pełnomocnika. Nie jest w takiej sytuacji obowiązkiem Sądu dopuszczanie dowodów z urzędu aby zastąpić bierność strony. Prowadzenie w takiej sytuacji postępowania z urzędu w istocie rzeczy stanowi faworyzowanie jednej ze stron kosztem drugiej do czego obowiązujące przepisy nie stwarzają żadnych podstaw. Działanie sądu z urzędu może, bowiem prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron ( por. wyrok SN z 12.12.2000 r., V CKN 175/00, OSP 2001/7-8/116 z glosą aprobującą Broniewicza OSP 2001/7-8/116, uchwała składu 7 sędziów SN z 19.05.2000 r. III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195 ). Postępowanie cywilne jest bowiem postępowaniem kontradyktoryjnym, gdzie aktywność dowodowa obciąża strony procesu. Wszelkie działania Sądu z urzędu mogłyby być poczytane jako naruszające zasadę równych praw stron gdyż w istocie rzeczy prowadziłyby do faworyzowania jednej ze stron procesu na niekorzyść drugiej. W tej kwestii należy wskazać, na art. 3 k.p.c. czy art. 232 k.p.c. Możliwość podejmowania inicjatywny dowodowej przez sąd może mieć jedynie charakter wyjątkowy w sytuacji rażącej nierównowagi procesowej stron, gdy dany dowód jest niezbędny do rozstrzygnięcia, a strona sama z przyczyn wewnętrznych nie jest w stanie przejawiać inicjatywy dowodowej. Z taką sytuacją zdaniem Sądu nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Strona powodowa jest reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, który ma świadomość praw i obowiązków oraz konsekwencji swych działań czy zaniechań. Należy podkreślić, iż obowiązek wynikający z art. 6 k.c. w procesie jest realizowany poprzez zgłaszanie stosownych wniosków dowodowych celem udowodnienia okoliczności, na które powołuję się strona procesu. Stosownie do art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku ( por. wyrok SN z 15.07.1999 r. I CKN 415/99 LEX 83805 ).

W konsekwencji zawnioskowane przez strony dowody Sąd ocenia zgodnie z art. 233 k.p.c., a więc według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Należy podkreślić, iż ustawodawca ma świadomość istnienia ograniczeń związanych z ustaleniem w oparciu o dostępne środki dowodowe rzeczywistego stanu faktycznego. Ustawodawca pozwala więc czynić ustalenia w sprawie w oparciu o tzw. domniemania faktyczne. Zgodnie z art. 231 k.p.c. Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Tym samym Sąd jest uprawniony z poczynionych ustaleń wywieść inne fakty uznając, je w konsekwencji za ustalone. Jedynym warunkiem jest jedynie to aby fakty wywiedzione zgodnie z art. 231 k.p.c. w sposób logiczny wynikały z innych ustalonych faktów.

W niniejszej sprawie kompletność materiału dowodowego i jego ocena nabiera istotnego znaczenia albowiem strona powodowa powołała się jedynie na treść wystawionej polisy. Odpowiedzialność strony pozwanej zaktualizowałaby się jedynie wówczas gdyby strona powodowa wykazała, iż pozwany złożył stosowny wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia ( w jakich okolicznościach, kiedy i u jakiego agenta ubezpieczeniowego ) i złożył stosowne oświadczenie woli w tym zakresie. Strona powodowa okoliczności tejże nie wykazała.

W ocenie Sądu orzekającego rozstrzygnięcie w przedmiocie roszczenia sprowadza się jedynie do prawidłowej oceny przeprowadzonych dowodów oraz odpowiedniego zastosowania wspomnianego art. 231 k.p.c. Ocena ta musi prowadzić do ustalenia okoliczności udowodnionych i nieudowodnionych, a w konsekwencji ustalenia istnienia pewnych zdarzeń faktycznych i związanych z tym konsekwencji prawnych, lub w przypadku braku ich udowodnienia braku tych konsekwencji. Należy w tym miejscu podkreślić, iż w doktrynie prawa cywilnego funkcjonuje rozróżnienie na tzw. prawdę formalną i materialną. Rozróżnienie to jest akceptowane również w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Na potrzeby niniejszego uzasadnienia należy ograniczyć się do stwierdzenia, iż pod pojęciem prawdy materialnej rozumie się tzw. prawdę obiektywną, a więc rzeczywisty stan rzeczy. Prawda formalna to natomiast stan stwierdzony na podstawie przeprowadzonych dowodów, których zakres oraz konsekwencje w ich ocenie określają obowiązujące przepisy. Ustawodawca ma świadomość, iż niekiedy ustalenie rzeczywistego stanu faktycznego jest niemożliwe dlatego uznając zasadę prawdy materialnej za wiodącą czyni pewne koncesje na rzecz prawdy formalnej. W orzecznictwie wskazuje się tutaj zwłaszcza na regulacje art. 231 k.p.c., 234 k.p.c., 233 § 2 k.p.c., art. 246 k.p.c., 247 k.p.c. i 217 § 2 k.p.c. czy zwłaszcza art. 207 § 3 k.p.c. ( por. uzasadnienie wyroku SA w Warszawie z 22.05.2003 r., I ACa 1893/01, OSA 2004/10/36 ).

Należy podkreślić, iż ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 106/01). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to ocena ta musi być uznana za prawidłową, chociażby w równym stopniu z tego samego materiału dowodowego można byłoby wysnuć wnioski odmienne.

Podkreślenia ponadto wymaga, że sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności danej sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 k.p.c.). Ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie obciąża tę stronę, która wywodzi z nich określone skutki prawne (art. 6 k.c.). Strona, która nie przedstawi dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia( tak SA w Białymstoku w wyroku z dnia 30.10.2015 r., I ACa 548/15, LEX nr 1856462 ).

Tym samym należy skonstatować, iż dowody na które powołała się strona powodowa nie mogą być uznane za wystarczające do przyjęcia, iż doszło do skutecznego zawarcia umowy. Kserokopia polisy jest tylko oświadczeniem zakładu ubezpieczeń nie wiadomo z jakich powodów wystawioną. W świetle powyższego należy uznać, iż strona powodowa nie wywiązała się z obowiązku udowodnienia istnienia roszczenia względem pozwanego z wszelkimi związanymi z tym konsekwencjami.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda jest oczywiście niezasadne i jako takie podlega oddaleniu w całości.

Strona powodowa w przedmiotowej sprawie nie wykazała skutecznie, iż powód zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia. Sam fakt przedłożenia kserokopii polisy o tym nie świadczy. Konieczne było wykazanie złożenia stosownego oświadczenia woli przez stronę pozwaną. W tym zakresie strona powodowa postępowania dowodowego nie prowadziła, co do zasady każe roszczenie oddalić jako niezasadne.

Podkreślić należy, iż dokument prywatny stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie, a więc korzysta z domniemania autentyczności oraz z domniemania, iż zawarte w nim oświadczenie złożyła osoba, która go podpisała. Dokument prywatny nie korzysta natomiast z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nim zawartych.

Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy zaznaczyć, iż brak było dowodu wskazującego na istnienie wiążącej umowy, na podstawie której powódka dochodzi swojego roszczenia. Z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, że ww. zakład ubezpieczeń winien posiadać co najmniej wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia – ewentualnie inny dokument wskazujący na skuteczne złożenie oświadczenia przez stronę pozwaną. Natomiast przedłożony do pozwu wydruk nie może stanowić dowodu obowiązującej umowy. Powód nie wskazał okoliczności faktycznych, które dawałyby podstawę do przyjęcia, że do powstania tej umowy doszło z mocy prawa. Nie przedstawił także powód dokumentów, które świadczyłyby o ciągłości w zakresie obowiązywania tej umowy. W szczególności nie podał informacji i dowodów na ich poparcie o poprzednim okresie ubezpieczenia, które wskazywałyby, że zachodzi podstawa do wznowienia umowy. Nie podał nadto powód przepisów prawa, na podstawie których dochodzi tak sformułowanego roszczenia. Choć kwalifikacja prawna należy do Sądu, i strona zwolniona jest z obowiązku jej powoływania, to w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy z uwagi wskazane braki w zakresie podania okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, powołanie właściwych przepisów prawa pozwalałoby ukierunkować zakres badania, a jednocześnie pozwalałoby pozwanemu na przyjęcie właściwej linii obrony.

Wnioskowanie o faktach nie może opierać się li tylko na zasadzie przypuszczeń i założeń. W myśl art. 229 k.p.c. dowodu nie wymagają fakty przyznane. Przepis ten jako stanowiący odstępstwo od ogólnej zasady obowiązku dowodzenia wymaga jednak ścisłej wykładni. Znajduje zatem zastosowanie tylko wówczas, gdy strona przyzna ściśle ten fakt, który uzasadnia roszczenie strony przeciwnej. Taka sytuacja nie miała miejsca bowiem pozwany konsekwentnie przeczył zawarciu umowy. Wiarygodnym tym samym było oświadczenie pozwanego, że nie zawierał skoro nie ma na dokumencie jego podpisu.

Mając powyższe na względzie powództwo należało oddalić jako niezasadne.

Sędzia Piotr Kuś